Các nghiệp vụ kế toán doanh nghiệp xây dựng- Kế toán xây dựng là 1 trong những lĩnh vực khó của công tác kế toán. Không những các bạn kế toán mới ra trường mà cả những kế toán lâu năm cũng khá lúng túng trong xử lý các tình huống kế toán phát sinh. Bởi vì, ngành xây dựng có những đặc thù riêng nên công tác kế toán trong lĩnh vực này cũng có những điểm khác biệt. Nhằm giúp các bạn có được bức tranh tổng thể nhất trong kế toán xây dựng, Kế Toán Việt Hưng xin chia sẻ với các bạn bài viết hướng dẫn các nghiệp vụ kế toán thường gặp trong công ty xây dựng.
1. Đặc điểm của kế toán xây dựng
- Khi trúng thầu công trình, đã có giá trị, khối lượng tham gia thầu công trình và kế toán dựa vào dự toán để tiến hành bóc tách chi phí phục vụ việc hạch toán
- Mỗi công trình, hạnh mục đi kèm đều có dự toán riêng, kế toán phải tách chi phí theo từng công trình, để theo dõi tập hợp chi phí cho đúng với khoản mục chi phí và khớp với dự toán
- Các công trình thi công nằm ở địa bàn khác nhau nên giá xây dựng ở mỗi địa phương khác nhau, dó đó kế toán phải biết áp dụng đúng giá cho mỗi tỉnh.
- Các công trình thường có thời gian thi công kéo dài nên kế toán phải theo dõi chi phí dở dang từng công trình và chỉ tính giá thành khi công trình hoặc hạng mục công trình đã có biên bản nghiệm thu hoàn thành.
- Khi xuất vật tư phải phù hợp với dự toán và tiến độ hoàn thành của từng công trình. Mọi chi phí không được phát sinh sau thời điểm đã bàn giao công trình đưa vào sử dụng ( trừ khi phát sinh thêm sửa chữa, bảo hành .. phải bổ sung thêm phụ lục hợp đồng hoặc nêu rõ trong hợp đồng đã quy định)
- Xuất hóa đơn ghi nhận doanh thu phải đúng thời điểm.
2. Đặc thù riêng của kế toán xây dựng
Về cơ bản các nghiệp vụ liên quan đến thu chi, công nợ, phân bổ tài sản cố định… hạch toán đều giống như các doanh nghiệp thương mại hay sản xuất. Điểm khác biệt cần quan tâm nhất đó là cách tập hợp chi phí và tính giá thành cho từng công trình hạng mục:
Đối tượng tính giá thành:
- Theo công trình: Vì mỗi công trình chỉ làm 1 lần và hoàn thành nên giá thành chỉ phát sinh 1 lần, không lặp lại
- Giá thành chi tiết của một công trình thường chia thành nhiều hạng mục, gói thầu, công trình con cho nên việc tính giá thành có thể được tính theo giá thành chi tiết và tổng hợp lên giá thành công trình mẹ.
Thời gian theo dõi: Thường kéo dài lâu, có thể là một năm hoặc nhiều năm tùy thuộc vào tiến độ hoàn thành công trình.
Đối tượng tập hợp chi phí: Tập hợp chi phí theo từng công trình, hạng mục.
Các yếu tố chi phí cho một công trình bao gồm : NVL, Chi phí nhân công, chi phí chung, chi phí máy thi công, chi phí nhà thầu phụ, chi phí thuê ngoài
- Nguyên vật liệu: thường được nhập mua và xuất thẳng cho công trình (thường ít qua kho vì chúng ta biết chính xác khối lượng từng NVL qua việc bóc khối lượng). Nguyên vật liệu cũng có thể được điều chuyển giữa các công trình
- Các chi phí NC, Máy thi công, thầu phụ, chi phí chung, chi phí thuê ngoài thì tùy theo công việc cụ thể phát sinh thì các chi phí này có thể chỉ đích danh theo công trình hoặc phân bổ cho các công trình. Việc phân bổ thường dựa theo yếu tố chi phí NVL
Đối với chi phí dở dang: Các bạn kế toán xây dựng Tập hợp ở TK 154 và kết chuyển sang 632
Khoản Lãi vay ngân hàng: Các công ty xây dựng hầu hết sẽ phát sinh các khoản vay ngân hàng để phục vụ thi công. Chi phí lãi vay nên tách theo dõi theo từng công trình.
Bảng dự toán công trình: Khi đấu thầu công trình thì sẽ có bảng dự toán cho công trình và chúng ta sẽ phải lập báo cáo so sánh giữa giá thành dự toán và chi phí thực tế
Xác định lỗ lãi: Phân bổ chi phí Bán hàng và Chi phí quản lý doanh nghiệp theo công trình để xác định kết quả kinh doanh theo công trình
Thuế GTGT vãng lai ngoại tỉnh: Các dự án thi công ngoại tỉnh ( giá trị >=1 tỷ ) thì sẽ phát sinh thuế GTGT vãng lai ngoại tỉnh.
3. Nghiệp vụ hạch toán chính trong kế toán xây dựng.
3.1 Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp cho công trình
Các chứng từ cần thiết liên quan đến thủ tục mua NVL trực tiếp bao gồm:
- Hợp đồng mua bán, đơn đặt hàng
- Hóa đơn tài chính
- Đề nghị thanh toán, Biên bản đối chiếu công nợ.
- BB giao nhận, Phiếu nhập kho, Biên bản nghiệm thu đầu vào.
- Chứng từ thanh toán qua ngân hàng : Phiếu chi, UNC
- Chứng chỉ chất lượng ( nếu cần )
Vật tư của thi công có thể được đưa thẳng xuống công trình, cũng có thể nhập kho. Kế toán cần quản lý và đối chiếu vật tư đưa vào từng công trình với khối lượng vật tư theo Bảng tổng hợp vật tư tiêu hao, để xuất vào giá thành cho phù hợp, không được vượt quá định mức trên Bảng tổng hợp vật tư này.
+ Nếu vật tư nhập kho, quy trình như sau:
Mua hàng >> nhập kho>> xuất cho công trình theo định mức, kế toán hạch toán như sau:
Khi mua vật tư :
Nợ TK 152, 1331
Có TK 111, 112, 331
Khi xuất vật tư vào công trình, kế toán căn cứ vào phiếu xuất kho, theo dõi theo từng công trình, và hạch toán như sau:
+ Nếu vật tư mua chuyển thằng cho công trình, kế toán căn cứ vào chứng từ mua hàng, hạch toán:
3.2 Chi phí nhân công trực tiếp
Hồ sơ bao gồm:
- Hồ sơ lao động
- Hợp đồng lao động
- Quy chế tiền lương, các QĐ của giám đốc
- Các thủ tục liên quan đến thuế TNCN
- Bảng chấm công, bảng lương
Căn cứ vào định mức nhân công trong Bảng tổng hợp vật tư, kế toán sẽ thấy được số ngày công và bậc thợ cho từng hạng mục công trình. Kế toán cần theo dõi nhân công và chấm công theo từng hạng mục, công trình cụ thể.
Thường nhân công trong công trình xây dựng không ổn định, do việc thi công của từng giai đoạn có thể sử dụng những nhóm thợ khác nhau, hoặc phụ thuộc vào thời gian thi công, nên việc theo dõi nhân công mỗi công ty, công trình, tay nghề sẽ được thực hiện khác nhau. Kế toán cần linh hoạt trong chi phí này
3.3 Chi phí máy thi công
Căn cứ vào dự toán được duyệt, kế toán sẽ thấy được chi phí máy thi công. Máy thi công được tính cho từng loại máy, và số ca máy.
Giá của máy thi công trên Bảng tổng hợp vật tư chỉ mang tính tham khảo. Đơn vị thi công có thể thuê máy thi công cao hơn, hoặc thấp hơn định mức đó, tùy theo giá trị trường và thỏa thuận với bên thi công
Nếu đơn vị thi công có máy thi công phù hợp, thì được tính các chi phí cho máy thi công trên cơ sở ca máy, như :
- Xăng dầu
- Khấu hao máy
- Tiền lương cho nhân công lái máy
- Chi phí sửa chữa nhỏ của máy trong quá trình thi công
3.4 Chi phí chung cho công trình
Các chi phí chung cho công trình bao gồm: chi phí lán trại, điện nước, lương cán bộ quản lý…và các chi phí phục vụ chung phát sinh tại công trình
Về chi phí chung thì tùy theo các nghiệp vụ cụ thể, tập hợp chứng từ và chúng ta hạch toán như sau:
4. Một số những sai sót thường gặp của kế toán xây dựng
Sau đây là tổng hợp một số vướng mắc được thống kê mà doanh nghiệp thường xuyên gặp phải bạn có thể đối chiếu với doanh nghiệp của mình.
- Số lượng nguyên vật liệu xuất dùng cho công trình thiếu so với dự toán hoặc thừa nhiều
- Hóa đơn NVL thường về chậm so với tiến độ thi công ( mua NVL về nhưng chưa có hóa đơn về ngay )
- Đưa NVL xuất dùng vào công trình không khớp với tiến độ thi công
- Các thủ tục hồ sơ đối với công nhân không đảm bảo
- Các thủ tục liên quan đến thuế TNCN không đầỳ đủ
- Không có dự toán cho công trình xây dựng cơ bản, sửa chữa lớn TSCĐ,…
- Thủ tục đầu tư chưa đầy đủ: Không có quyết định đầu tư, quyết định phê duyệt dự toán, không tổ chức đấu thầu, đấu giá…
- Hồ sơ, chứng từ thanh toán tiền chưa đẩy đủ: mua thiết bị không có hóa đơn, chi trả tiền cho đối tác nước ngoài, không thực hiện thanh toán qua NH.
- Khoản chi cho hoạt động XDCB không có hóa đơn, chứng từ hợp lệ.
- Giá trị trên Báo cáo chi tiết đầu tư từng công trình chênh lệch với sổ kế toán.
- Chi phí sửa chữa lớn đưa vào chi phí SXKD trong kì mà không phân bổ
- Phân bổ chi phí sản xuất chung, chi phí khấu hao vào giá trị công trình chưa hợp lý, không có tiêu thức phân bổ thích hợp.
- Chi phí XDCB dở dang cuối kì xác định chưa phù hợp, chỉ trên cơ sở ước tính.
- Không chi tiết các khoản đầu tư XDCB cuối kì là của công trình nào.
- Xuất hóa đơn không đúng thời điểm xác định doanh thu xây lắp
- Không xuất hóa đơn của phần bảo hành cùng với giá trị công trình
- Không kê khai và nộp thuế vãng lai đối với những công trình ngoại tỉnh
Trên đây là phần hướng dẫn cơ bản những nghiệp vụ kế toán tại các doanh nghiệp xây dựng. Kế Toán Việt Hưng hy vọng sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về bản chất các nghiệp vụ kế toán doanh nghiệp xây dựng.
Ngoài ra để nắm rõ hồ sơ, quy trình hạch toán kế toán xây dựng một cách chuyên sâu và nâng cao hơn, Kế toán Việt Hưng liên tục mở lớp thực hành kế toán tổng hợp doanh nghiệp xây dựng, khi tham gia khoá học các bạn tiếp cận với chứng từ thực tế ; được xử lý những tình huống phát sinh tại chính những doanh nghiệp xây dựng, và được đội ngũ kế toán Việt Hưng với nhiều năm kinh nghiệm, hướng dẫn tận tình, chu đáo, chi phí cho khoá học rất thấp.
Chúc các bạn làm tốt công việc kế toán xây dựng của mình!