18 Nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT căn bản kế toán cần biết

Thuế Giá trị gia tăng là vấn đề mà các doanh nghiệp đều quan tâm. Nó chính là một khoản chi phí mà doanh nghiệp được nhận lại. Để khấu trừ đúng thuế GTGT đầu vào thì kế toán cần nắm vững các nguyên tắc khấu trừ thuế. Sau đây Kế toán Việt Hưng cùng các bạn tìm hiểu vấn đề này.

Liệt kê 18 nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT căn bản 

Khấu trừ thuế giá trị gia tăng là gì? – Là việc xác định số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ theo đúng quy định của pháp luật về thuế.

1. Căn cứ quy định về nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT

– Điều 14, điều 15 Thông tư 219/2013/TT-BTC ngày 31/12/2013

– Được sửa đổi bổ sung tại:

• Điều 1 Thông tư 26/2015/TT-BTC

• Điều 9 Thông tư 151/2014/TT-BTC

• Điều 3 Thông tư 119/2014/TT-BTC

• Thông tư 173/2016/TT-BTC

 LƯU Ý: Nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT đầu vào chỉ áp dụng cho doanh nghiệp nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ.

2. 18 Nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT đầu vào chi tiết và cụ thể hóa bằng các nguyên tắc đơn giản 

(1) Thuế GTGT đầu vào của hàng hoá dịch vụ dùng cho sản xuất kinh doanh hàng hoá dịch vụ chịu thuế GTGT

→ theo nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT được khấu trừ toàn bộ

Ví dụ 1:

Công ty Kế toán Việt Hưng mua 05 bộ bàn ghế phục vụ Văn phòng công ty tổng trị giá cả VAT 10% là 15.000.000 đồng.

Như vậy: Bàn ghế dùng cho văn phòng công ty (kinh doanh dịch vụ kế toán) là mặt hàng chịu thuế. Vì vậy thuế GTGT = 15.000.000 /1.1 = 1.500.000 đồng được khấu trừ toàn bộ.

(2) Khấu trừ thuế GTGT đối với hàng hóa bị tổn thất trong các trường hợp: thiên tai, hỏa hoạn, các trường hợp tổn thất không được bảo hiểm bồi thường, hàng hóa mất phẩm chất, quá hạn sử dụng phải tiêu hủy.

Yêu cầu phải có đầy đủ hồ sơ, tài liệu chứng minh các trường hợp tổn thất không được bồi thường → thực hiện nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT

Ví dụ 2: Công ty Việt Hưng có kinh doanh mặt hàng sợi đay. Do trong quá trình bảo quản để lâu có 200 kg Sợi đay (giá trị tương ứng 9.000.000 đồng, thuế VAT 900.000 đ) bị ẩm mốc, không bán được phải tiêu hủy.

→ Như vậy, theo nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT số thuế 900.000đ được khấu trừ toàn bộ

Hồ sơ để được khấu trừ bao gồm: Bảng tổng hợp nhập xuất tồn kho Sợi đến thời điểm tiêu hủy, Biên bản hủy.

(3) Khấu trừ thuế GTGT đối với hao hụt tự nhiên do tính chất lý hóa trong quá trình vận chuyển, bơm rót xăng dầu,… trong định mức hao hụt theo quy định

LƯU Ý: Không được khấu trừ thuế GTGT đối với: Phần vượt quá định mức hao hụt theo quy định

Ví dụ 3: Công ty Việt Hưng kinh doanh sợi xuất khẩu. Kiểm kê kho tháng 3/20XX phát hiện thấy lượng sợi tồn kho hụt so với sổ sách 5 kg sợi (do độ ẩm sợi nhẹ đi), định mức hao hụt cho phép là +- 10%.

→ Như vậy theo nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT phần 5 kg sợi này sẽ vẫn được khấu trừ toàn bộ.

(4)  Khấu trừ thuế GTGT đối với TSCĐ

*) Trường hợp TSCĐ là nhà cửa

TSCĐ là nhà cửa phụ vụ Cán bộ CNV công ty: nhà ăn ca, nhà nghỉ giữa ca, phòng thay quần áo, nhà để xe, nhà vệ sinh, bể nước phục vụ người lao động trong quá trình SXKD và nhà ở, trạm y tế cho công nhân làm việc trong các khu công nghiệp.

*) Trường hợp TSCĐ là xe ô tô

– Được khấu trừ toàn bộ nếu xe ô tô được sử dụng vào kinh doanh vận chuyển hàng hóa, hành khách, kinh doanh du lịch, khách sạn; ô tô dùng để làm mẫu và lái thử cho kinh doanh ô tô.

– Chỉ được khấu trừ thuế GTGT 160.000.000 đồng nếu ô tô không sử dụng vào kinh doanh vận chuyển hàng hóa, hành khách, kinh doanh du lịch, khách sạn; ô tô dùng để làm mẫu và lái thử cho kinh doanh ô tô.

Còn số thuế GTGT tương ứng với phần vượt trên 1,6 tỷ đồng thì không được khấu trừ

*) Trường hợp TSCĐ là máy móc, thiết bị; hoạt động đi thuê máy móc, thiết bị; bảo hành, sửa chữa máy móc, thiết bị trong các trường hợp sau:

– Tài sản cố định chuyên dùng phục vụ sản xuất vũ khí, khí tài phục vụ quốc phòng, an ninh

– Tài sản cố định, máy móc, thiết bị của các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp kinh doanh tái bảo hiểm, bảo hiểm nhân thọ, kinh doanh chứng khoán, cơ sở khám, chữa bệnh, cơ sở đào tạo

– Tàu bay dân dụng, du thuyền không sử dụng cho mục đích kinh doanh vận chuyển hàng hóa, hành khách, kinh doanh du lịch, khách sạn

→ Không được khấu trừ thuế GTGT mà chỉ được tính vào nguyên giá của TSCĐ hoặc chi phí được trừ

Ví dụ 4: Bệnh viện Đa khoa mua một máy siêu âm trị giá 450.000.000 đ, thuế VAT 45.000.000.

→ Theo nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT số thuế 45 triệu này không được kê khai khấu trừ mà tính vào nguyên giá của máy.

(5) Khấu trừ thuế GTGT đối với nhà ở cho người lao động

*) Nhà ở cho công nhân làm việc trong các khu công nghiệp

Thuế GTGT đối với các khoản tiền thuê nhà này được khấu trừ toàn bộ nếu thoả mãn điều kiện

⇒ Giá đi thuê nhà hoặc xây dựng, mua nhà ở ngoài khu công nghiệp phục vụ công nhân làm việc trong các khu công nghiệp thực hiện theo tiêu chuẩn thiết kế nhà ở công nhân khu công nghiệp

*) Đối với chuyên gia nước ngoài

– Được khấu trừ thuế GTGT đối với nhà ở cho chuyên gia nước ngoài: Làm việc tại Việt Nam, nhưng chịu sự quản lý và hưởng lương tại doanh nghiệp nước ngoài. Trong văn bản thỏa thuận giữa nước ngoài và Việt Nam phải ghi rõ doanh nghiệp Việt Nam chịu các chi phí về chỗ cho chuyên gia nước ngoài    

– Không được khấu trừ thuế GTGT đối với nhà ở chuyên gia nước ngoài: sang Việt Nam công tác, giữ chức vụ quản lý tại Việt Nam, hưởng lương tại Việt Nam theo hợp đồng ký kết với doanh nghiệp Việt Nam

Ví dụ 5: Ông Wuchang (quốc tịch Trung Quốc) là chuyên gia nước ngoài sang Việt Nam lắp máy từ tháng 01/20xx đến tháng 02/20xx. Lương ông vẫn nhận tại nước ngoài, và trên hợp đồng có ghi chi phí chỗ ở cho chuyên gia phí Việt Nam chịu số tiền.

→ Theo nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT, vậy số tiền thuế của khoản chi phí thuê nhà này sẽ được khấu trừ toàn bộ

(6) Không được khấu trừ thuế GTGT đầu vào của hàng hoá dịch vụ, TSCĐ phục vụ cho nông nghiệp, thủy hải sản

Đó là phân bón, máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ cho sản xuất nông nghiệp, tàu đánh bắt xa bờ, thức ăn gia súc, gia cầm, thủy sản và thức ăn cho vật nuôi khác tiêu thụ trong nước

Lưu ý: Toàn bộ số thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ này được tính vào chi phí hợp lý khi quyết toán thuế TNDN

Ví dụ: Công ty Thành Hưng có kinh doanh mặt hàng gia súc, gia cầm. Nguyên liệu đầu vào là thức ăn cám, ngô, đỗ. Vậy theo nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT  của các mặt hàng này sẽ không được khấu trừ mà tính vào chi phí hơp lý.

(7) Khấu trừ thuế GTGT đối với thuế GTGT đầu vào dùng chung

– Được khấu trừ thuế GTGT đầu vào của hàng hoá dịch vụ dùng cho SXKD hàng hoá dịch vụ chịu thuế GTGT

– Không được khấu trừ thuế GTGT đầu vào của hàng hoá dịch vụ dùng cho SXKD hàng hoá dịch vụ không chịu thuế GTGT    

– Hàng tháng, quý Số thuế GTGT của hàng hoá dịch vụ dùng chung (chịu thuế và không chịu thuế) đương Phân bổ theo công thức

Cuối năm, kế toán sẽ phân bổ lại và điều chỉnh số thuế GTGT đầu vào đã tạm phân bổ khấu trừ theo tháng/quý.

Ví dụ:

Trong tháng 04/2021, Công ty Kế toán Việt Hưng phát sinh chi phí đầu vào như sau

+ Đầu vào cho dịch vụ kế toán (chịu thuế): 200.000.000 đ, Thuế GTGT 20.000.000 đ

+ Đầu vào cho dạy học (không chịu thuế): 100.000.000 đ, thuế GTGT 10.000.000 đ

+ Đầu vào cho cả dịch vụ kế toán và dạy học là: 150.000.000 đ, thuế GTGT 15.000.000 đ

+ Đầu ra cho dịch vụ kế toán: 450.000.000 đ

+ Đầu ra cho dạy học: 100.000.000 đ

Như vậy theo nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT:

+ Số thuế 20.000.000 đ (dịch vụ kế toán) được khấu trừ toàn bộ

+ Số thuế 10.000.000 đ (dạy học) không được khấu trừ

+ Phân bổ số thuế GTGT được khấu trừ dùng chung

= (450.000.000/(450.000.000 + 100.000.000)*15.000.000 = 12.272.727 đ

(8) Khấu trừ thuế GTGT đối với Tổ chức khép kín

– Sử dụng sản phẩm không chịu thuế để sản xuất mặt hàng chịu thuế GTGT thì số thuế GTGT đầu vào tại các khâu được khấu trừ toàn bộ.

Ví dụ: Công ty Dalat Milk chuyên sản xuất sữa tươi có quy trình sản xuất khép kín từ con giống, các loại thú y, trang thiết bị,… Như vậy, doanh nghiệp được khấu trừ toàn bộ thuế GTGT đầu vào tại tất cả các khâu.

– Trường hợp có bán sản phẩm không chịu thuế khi chưa hoàn thành dự án đầu tư thì số thuế GTGT đầu vào trong giai đoạn đầu tư để hình thành TSCĐ được khấu trừ toàn bộ

– Trường hợp đầu ra SXKD hàng hoá dịch vụ chịu thuế và cả không chịu thuế thì số thuế GTGT đầu vào của TSCĐ trong giai đoạn đầu tư được tạm khấu trừ theo tỷ lệ phần trăm doanh thu chịu thuế trên tổng doanh thu theo phương án SXKD

(9) Khấu trừ thuế GTGT đối với Hàng biếu tặng

Cho biếu tặng, khuyến mại, quảng cáo dưới các hình thức, phục vụ cho sản xuất kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT thì được khấu trừ toàn bộ

Ví dụ: Công ty Việt Hưng kinh doanh mặt hàng linh kiện máy tính các loại. Công ty có mua 1 lô tai nghe trị giá 10 triệu đồng, VAT 10%: 1.000.000 đ để khuyến mãi.

→ Vậy theo nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT 1.000.000 đ của lô tai nghe được khấu trừ thuế

(10) Khấu trừ thuế GTGT đối với thuế GTGT do Hải quan ấn định

Số thuế GTGT đã nộp theo quyết định ấn định thuế của cơ quan và hải quan dược khấu trừ toàn bộ, trừ trường hợp cơ quan hải quan xử phạt về gian lận, trốn thuế

(11) Khấu trừ thuế GTGT đối với Thuế GTGT đầu vào hàng viện trợ

Thuế GTGT của hàng hoá dịch vụ mua vào để SXKD hàng hoá dịch vụ cung cấp cho tổ chức, cá nhân nước ngoài, tổ chức QT để viện trợ nhân đạo, viện trợ không hoàn lại

Thuế GTGT đầu vào của hàng hóa – Dịch vụ sử dụng cho tìm kiếm, thăm dò, phát triển mỏ dầu khí đến ngày khai thác đầu tiên hoặc ngày sản xuất đầu tiên

(12) Kỳ khấu trừ, kê khai bổ sung

– Thuế GTGT đầu vào phát sinh kỳ nào được khấu trừ kỳ đó, không phân biệt đã dùng hay còn trong kho

Ví dụ: Tháng 04/2021 Công ty Việt Hưng mua 10 máy tính trị giá 150.000.000 đ, thuế VAT 15.000.000 đ. Như vậy 15.000.000 sẽ được kê khai khấu trừ thuế GTGT đầu vào tháng 04/2021 hoặc quý 2/2021 không phân biệt đã bán hay còn trong kho

– Được kê khai khấu trừ bổ sung trước khi cơ quan thuế công bố quyết định kiểm tra, thanh tra thuế tại trụ sở NNT

Ví dụ: Tháng 04/2021 phát hiện còn 1 hóa đơn mua máy tính từ tháng 01/2021 trị giá 50.000.000 đ, VAT 5.000.000 đ chưa kê khai thuế. Như vậy theo nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT tháng 04/2021 công ty được kê khai khấu trừ thuế

(13) Thuế GTGT không được khấu trừ

– Thuế GTGT không được khấu trừ được tính vào chi phí để tínhTNDN hoặc tính vào nguyên giá TSCĐ. Trừ số thuế GTGT của HH –DV vào từng lần có giá trị 20tr trở lên không có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt

(14) Thuế GTGT HH – DV không kê khai, không nộp thuế

Thuế GTGT đầu vào của hàng hoá dịch vụ sử dụng cho các hoạt động cung cấp hàng hoá dịch vụ không kê khai, tính nộp thuế GTGT được khấu trừ toàn bộ

 Ví dụ: Công ty Việt Hưng có kinh doanh thương mại Bông nguyên liệu. Công ty Nhập khẩu bông nguyên liệu từ Ấn Độ về để bán (Bông nguyên liệu là mặt hàng không phải kê khai nộp thuế GTGT). Hàng tháng công ty có phát sinh chi phí đầu vào: điện, nước, chi phí quản lý doanh nghiệp khác. Như vậy, theo nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT toàn bộ chi phí này được khấu trừ thuế

 (15) Khấu trừ thuế GTGT đối với Hóa đơn mang tiên ủy quyền

– DN bảo hiểm ủy quyền cho người tham gia bảo hiểm sửa chữa tài sản; chi phí sửa chữa tài sản cùng các vật tư, phụ tùng thay thế có hóa đơn GTGT ghi tên người tham gia bảo hiểm. Doanh nghiệp bảo hiểm được kê khai khấu trừ thuế GTGT tương ứng với phần bồi thường bảo hiểm thanh toán theo hóa đơn GTGT đứng tên người tham gia bảo hiểm.

– Trước khi thành lập doanh nghiệp, các sáng lập viên có văn bản ủy quyền cho tổ chức, cá nhân thực hiện chi hộ một số khoản chi phí liên quan.

Tức là: Doanh nghiệp được khấu trừ thuế GTGT đầu vào đối với những hóa đơn phát sinh trong khi thành lập doanh nghiệp (chi phí quảng cáo, chi phí thuê văn phòng, chi phí mua máy phô tô,…) với điều kiện:

• Có văn bản ủy quyền cho tổ chức, cá nhân chi hộ

• Có hóa đơn GTGT mang tên tổ chúc, cá nhân nhận ủy quyền

• Có chứng từ thanh toán từ doanh nghiệp cho tổ chức, cá nhân được ủy quyền đối với hóa đơn từ 20 triệu đồng trở lên.

(16) Khấu trừ thuế GTGT đối với Tổ chức, cá nhân không kinh doanh có góp vốn bằng tài sản mới mua, chưa sử dụng vào công ty TNHH, công ty cổ phần có hóa đơn hợp pháp được hội đồng giao nhận vốn góp chấp nhận thì bên nhận vốn góp được khấu trừ thuế GTGT ghi trên hóa đơn mua tài sản của bên góp vốn.

(17) Khấu trừ thuế GTGT đối với trường hợp chuyển từ trực tiếp sang khấu trừ

Được khấu trừ thuế GTGT của HH – DV mua vào phát sinh kể từ kỳ đầu tiên kê khai nộp thuế theo PP khấu trừ thuế

Ví dụ: Từ 01/04/2021 Công ty Kế toán Việt Hưng chuyển từ kê khai thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp sang kê khai nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ. Vậy theo nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT tất cả các hóa đơn phát sinh từ 01/04/2021 sẽ được kê khai khấu trừ thuế GTGT đầu vào.

Lưu ý: Khi Doanh nghiệp nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ chuyển sang nộp thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp thì số thuế GTGT chưa khấu trừ hết được tính vào chi phí được trừ.

(18) Văn phòng, tổng công ty, tập đoàn không trực tiếp hoạt động kinh doanh, các đơn vị hành chính sự nghiệp: bệnh viện, trạm xá, trường học,… không phải là đối tượng nộp thuế GTGT thì không được khấu trừ hay hoàn thuế GTGT đầu vào của HHDV mua vào phục vụ cho hoạt động của các đơn vị này. Nếu có hoạt động kinh doanh HHDV chịu thuế GTGT thì phải đăng ký kê khai nộp thuế GTGT riêng cho các hoạt động này.

Ví dụ: Bệnh viện Đa Khoa A mua máy siêu âm trị giá 350.000.000 đ, VAT 35.000.000 đ. Theo nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT thì phần thuế GTGT đầu vào này không được khấu trừ.

Lưu ý: Những trường hợp không được khấu trừ thuế GTGT

– Hóa đơn GTGT sử dụng không đúng quy định của pháp luật như:

• Hóa đơn ghi sai các thông tin như sai tên, địa chỉ, mã số thuế của người mua hàng

• Hóa đơn bị tẩy, xóa,

• Hóa đơn khống

Trên đây Kế toán Việt Hưng đã chia sẻ các nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT hi vọng sẽ mang lại cho các bạn những kiến thức bổ ích. Ngoài ra, bạn có thể xem thêm cách kê khai thuế GTGT hàng tháng, quý theo mẫu 01/GTGT trên HTKK, các bước kê khai bổ sung điều chỉnh thuế GTGT, các đối tượng không chịu thuế GTGT để mở rộng thêm kiến thức nghiệp vụ hoặc bạn có nhu cầu về khoá học kế toán Thuế hãy để lại thông tin để được tư vấn.